Ik verbind u door… Berichten uit Post Neude, Utrecht

Iedere Utrechter, en heel veel Nederlanders, kennen het iconische gebouw in het centrum van de stad: het oude postkantoor op de Neude. Tegenwoordig een ontmoetingsplek met winkels, horeca en de bibliotheek, ooit de ‘tempel van de post’. In de podcast ‘Ik verbind u door’, komen de bijzondere verhalen uit de geschiedenis van het gebouw tot leven. Laat je meevoeren door telefoniste Joke, die je doorverbindt met verhalen uit de tijd dat het postkantoor op de Neude mensen van over de hele wereld met elkaar in contact bracht. Over afluisterpraktijken, liefdestelegrammen, heldhaftige techneuten en hoe de telefoniste uiteindelijk plaats moest maken voor de gsm.

‘Ik verbind u door’ is een podcast van ontwikkelaar MRP, mede mogelijk gemaakt door de gemeente Utrecht en de eigenaar van Post Utrecht. Met dank aan de ondersteuning van de Bibliotheek Utrecht en Rijnboutt Architecten. Gemaakt door Aldus’ producties. Research, tekst en eindredactie Catrien Spijkerman, muziek van Bram Kniest, reportages door Marjolein Knol. De rol van Joke wordt vertolkt door Marlies Hamelynck.

Aflevering 1: De juffrouw van de telefoon…

https://share.transistor.fm/s/a4a8d928

Duizenden keren per dag plugde telefoniste Joke de rode en zwarte stekkers in om mensen door het hele land telefonisch te verbinden. De kabeltjes, lampjes, schakelaars en stekkers - ze heeft het nog steeds in de vingers. En soms luistert ze stiekem de gesprekken af. Deze aflevering verbindt ze je door met historicus Arjan den Boer, die verslaggever Marjolein rondleidt langs de bijzondere architectuur van het gebouw (en haar meeneemt naar de plek waar het het lekkerst ruikt). Ook maken we kennis met de 96-jarige monteur Jaap Vliem die als jonge knaap stiekem een oogje had op de telefonistes.


Aflevering 2: Verzet vanuit het postkantoor

https://share.transistor.fm/s/682e9ca1

Tijdens de Tweede Wereldoorlog moesten de telefonistes gewoon aan het werk: zonder hen geen verbinding. Maar ondertussen verrichtte ptt-medewerker Wolter Heukels elders in het gebouw heldendaden. Zijn kleindochters Ineke en Lida Heukels vertellen hoe hun grootvader in het geheim een illegaal telefoonnetwerk opzette en zo het verzet hielp. Helaas werd hij ontmaskerd door de Duitsers…

Na de oorlog wilde iedereen een telefoon, maar de wachtlijsten waren lang. Gelukkig waren er telegrambezorgers zoals Cor Dijkstra en Cor Mulder. Zij sjeesden op hun brommer door de stad om berichten te bezorgen. Een gouden tijd, vol sterke verhalen.


Aflevering 3: Bellen met mama, pistolen tegen de vijand

https://share.transistor.fm/s/ffcc6742

De automatisering rukt op: vanaf 1962 kan iedereen in Nederland zonder tussenkomst van telefoniste Joke binnen Nederland bellen. Maar bellen naar het buitenland is een heel ander verhaal. Mustafa Karakose, die als gastarbeider in Utrecht werkte, moest vaak urenlang op het postkantoor wachten voordat er verbinding was gelegd met zijn moeder in Turkije. ‘Wanneer kom je terug?’ vroeg zij. Maar Mustafa had het wel naar zijn zin in Utrecht.

Naarmate het aantal verbindingen toenam, werd het gebouw op de Neude steeds aantrekkelijker als doelwit tijdens de Koude Oorlog. Jan Spelt, destijds hoofd beveiliging, vertelt hoe hij ptt-medewerkers voorbereidde om het gebouw te verdedigen. Over schietwedstrijden, gummiknuppels en atoomkelders.


Aflevering 4: Het allerlaatste postkantoor verdwijnt